Ποια είναι τα στάδια ανάπτυξης του παιδιού με βάση την χρονολογική του ηλικία; Ποιοι είναι οι τομείς αυτοί που πρέπει να προσέχουν γονείς και εκπαιδευτικοί; Ας δούμε λοιπόν τα σταδία και τους τομείς ανάπτυξης τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού.
ΣΤΆΔΙΑ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ
1ο Έτος
Αδρή κινητικότητα
1ος μήνας: – Γυρίζει το κεφάλι.
2ος μήνας: – Το κεφάλι διατηρείται σταθερό στην καθιστή θέση.
3ος μήνας: – Κατά την έλξη στην καθιστή θέση το κεφάλι ακολουθεί αρκετά.
-Ανασηκώνει το πηγούνι και τους ώμους ψηλότερα από το κρεβάτι, ενώ τα πόδια είναι σε πλήρη έκταση.
4ος μήνας: – Κατά την έλξη στην καθιστή θέση το κεφάλι ακολουθεί πλήρως.
– Σηκώνει το κεφάλι και το στήθος στηριζόμενο στους βραχίονες.
6ος μήνας: -Ρολάρει γρήγορα και ελεγχόμενα.
-Στηρίζει το βάρος στα χέρια ενώ έχει τους αγκώνες σε έκταση.
-Γυρνάει από την πρηνή (μπρούμυτα) στην ύπτια θέση (ανάσκελα).
7οςμήνας: – Κάθεται χωρίς υποστήριξη για ένα λεπτό.
-Γυρίζει , μπουσουλάει, στηρίζει μέρος του βάρους στα πόδια.
-Γυρνάει από την ύπτια στην πρηνή θέση.
-Μπορεί να στηρίζει το βάρος του στο ένα χέρι.
9ος μήνας: Κάθεται κανονικά.
11ος μήνας: -Σέρνεται με τα χέρια και τα γόνατα, αρκουδίζει.
-Εναλλάσσει στάσεις από την καθιστική, μπουσουλάει, ή γυρίζει μπρούμυτα.
12ος μήνας: -Στηρίζεται με βοήθεια.
-Σηκώνεται όρθιο.
-Περπατάει κρατώντας σφιχτά τα έπιπλα.
-Αρχίζει να βηματίζει.
Λεπτή κινητικότητα
4ος μήνας: Απλώνει το χέρι του να πιάσει αντικείμενα με την παλάμη.
5ος μήνας: -Εκούσια σύλληψη αντικειμένου.
-Βάζει αντικείμενα στο στόμα.
-Χρησιμοποιεί και τα δύο χέρια όταν θέλει να προσεγγίσει αντικείμενα.
6ος μήνας: -Μεταφέρει αντικείμενα από χέρι σε χέρι.
-Χτυπάει παλαμάκια.
-Βάζει αντικείμενα στο στόμα.
-Γρατζουνίζει επιφάνειες.
-Κρατάει αντικείμενο με το ένα χέρι και το περιεργάζεται με το άλλο.
7ος μήνας: -Χρησιμοποιεί το ένα χέρι.
-Τρώει μόνο του μπισκότο.
-Χτυπά με τις παλάμες του το τραπέζι.
8ος μήνας: -Χρησιμοποιεί τον υπτιασμό για ν’ αφήσει αντικείμενα, πετάει πράγματα (έλεγχος της άφεσης).
9ος μήνας: Πιάνει με τον αντίχειρα.
10ος μήνας: -Χρησιμοποιεί τον δείκτη.
-Σταματάει να φέρνει αντικείμενα στο στόμα.
12ος μήνας: Γυρίζει τις σελίδες ενός βιβλίου, ξεφυλλίζει.
Παγίωσή
-Χρησιμοποιεί πότε δεξί πότε αριστερό χέρι.
Επικοινωνία – Γλωσσική Ανάπτυξη
2ος μήνας: -Χαμογελάει ανταποκρινόμενο σε πρόσωπο ή φωνή.
6ος μήνας: – Μπαμπαλίζει.
-Προφέρει τα φωνήεντα
– Προφέρει ήχους που μοιάζουν με λέξεις , χωρίς όμως να είναι πραγματικές λέξεις.
7ος μήνας: -Σταματά στο όχι.
10ος μήνας:-Ακολουθεί απλά προστάγματα.
12ος μήνας: -Λέει 1-3 λέξεις ( όχι υποχρεωτικά καθαρά)
– Εκτελεί εντολές απλές.
Νοημοσύνη
2οςμήνας: – Κοιτάζει στιγμιαία στο σημείο που εξαφανίστηκε ένα αντικείμενο.
-Παρακολουθεί κινούμενα αντικείμενα.
4οςμήνας: Κοιτάζει επίμονα τα χέρια του.
8οςμήνας: Ξεσκεπάζει το παιχνίδι, αφού πρώτα έχει δει να το κρύβουν.
12οςμήνας: Παριστάνει ότι πίνει από φλιτζάνι.
Κοινωνικότητα
1ος μήνας: Σταματάει όταν το παίρνουν αγκαλιά.
2ος μήνας: Χαμογελάει στην κοινωνική επαφή.
3ος μήνας: Προσέχει τη μουσική.
4ος μήνας: Γελάει δυνατά.
6ος μήνας: Είναι φιλικό με τους ξένους.
9ος μήνας: – Φοβάται τους ξένους.
-Χαιρετά.
12ος μήνας: – Παίζει με την μπάλα.
-Μασάει, τρώει μπισκότο.
-Καταλαβαίνει μικρές προτάσεις όπως ..δώσε μου το…ή κάνε αντίο κλπ.
-Παρακολουθεί την έκφραση των προσώπων.
-Δίνει το παιχνίδι όταν του το ζητήσουμε.
Συναισθηματική ανάπτυξη
3οςμήνας: -Αρχίζει να αναπτύσσει κοινωνικό χαμόγελο
-Χαίρεται να παίζει με άλλους ανθρώπους και μπορεί να κλάψει αν το παιχνίδι διακοπεί.
-Γίνεται πιο εκφραστικό και επικοινωνεί πιο πολύ με το πρόσωπο και με το σώμα.
– Μιμείται κάποιες εκφράσεις και κινήσεις του προσώπου.
7οςμήνας: -Χαίρεται με το κοινωνικό παιχνίδι.
-Ενδιαφέρεται για τις ανεστραμμένες εικόνες.
-Αντιδρά στις συναισθηματικές εκδηλώσεις των άλλων.
-Δείχνει συχνά χαρούμενο.
12οςμήνας: -Ντροπαλό ή ανήσυχο με τους ξένους.
-Κλαίει όταν η μητέρα κ ο πατέρας εγκαταλείπουν το οπτικό του πεδίο.
-Του αρέσει να μιμείται ανθρώπους στο παιχνίδι του.
-Δείχνει ειδικό ενδιαφέρον για ορισμένους ανθρώπους και παιχνίδια.
-Δοκιμάζει την ανταπόκριση των γονέων του στις αντιδράσεις του κατά την διάρκεια της σίτισης.
-Μπορεί να δείχνει φοβισμένο σε μερικές περιπτώσεις.
-Προτιμά την μητέρα του και/ ή το άτομο που το φροντίζει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον.
-Επαναλαμβάνει ήχους και χειρονομίες για να τραβήξει την προσοχή.
-Απλώνει το χέρι ή το πόδι για να βοηθήσει όταν το ντύνουν.
Αντίληψη
-Εξερευνά αντικείμενα με πολλούς διαφορετικούς τρόπους (κουνώντας, χτυπώντας, πετώντας, ρίχνοντας).
-Δείχνει την σωστή εικόνα όταν κάποιος την έχει κατονομάσει.
-Μιμείται τις χειρονομίες.
-Ξεκινά να χρησιμοποιεί σωστά τα αντικείμενα (πίνει με το ποτήρι, βουρτσίζει τα μαλλιά, παίρνει τηλέφωνο, ακούει από το ακουστικό).
Αισθήσεις
Αφή
6ος μήνας: Διακρίνει αντικείμενα απτικά.
8ος μήνας: Αυξάνεται η αισθητική αντίληψη των πλευρών των δακτύλων.
12ος μήνας: Αρχίζει η αναγνώριση των αντικειμένων με την βοήθεια της αφής.
Όραση
1ος μήνας:-Βλέπει αντικείμενα όταν είναι στην οπτική του γραμμή.
-Παρακολουθεί αντικείμενο σε απόσταση 20-25 εκ. από τα μάτια του.
6ος μήνας: -Βλέπει σαν τον ενήλικα
-Παρακολουθεί οπτικό ερέθισμα οριζόντια, κάθετα και αργότερα διαγώνια.
-Σταματά να εστιάζει στο περίγραμμα της φιγούρας και αρχίζει να παρατηρεί το περίγραμμα του αντικειμένου.
7ος μήνας: Ψάχνει να βρει το κρυμμένο αντικείμενο μόνο όταν το αντικείμενο του είναι οπτικά ελκυστικό.
Ακοή
Νεογέννητο: Από την 3η ημέρα διακρίνει την φωνή της μητέρας και την ξεχωρίζει από άλλες γυναικείες φωνές.
1ος μήνας: Χαμογελά σε οικεία φωνή, αντιδρά σε ξαφνικούς θορύβους.
2ος μήνας: Αντιδρά σε δυνατό ήχο (π.χ κουδουνίστρα), τρομάζει σε δυνατό θόρυβο.
5ος μήνας: Ξεχωρίζει ήχους που παράγονται από οικεία αντικείμενα.
6ος μήνας: Ψάχνει να βρει αντικείμενα που κάνουν θόρυβο, εντοπίζοντάς το από τον ήχο του.
7ος μήνας: Χτυπάει αντικείμενα για να ακούει τον ήχο τους.
12ος μήνας: -Αναγνωρίζει το όνομά του και γυρίζει όταν το φωνάζουμε
-Αντιδρά στη μουσική.
Παιχνίδι
3ος μήνας: Του αρέσουν εικόνες χρωματικά αντίθετες.
6ος μήνας: Χαίρεται με τα παιχνίδια του, τα ξεχνά όταν του πέσουν.
9ος μήνας: -Παίζει πολύ με τα παιχνίδια του αισθητικοκινητικό παιχνίδι με συνδυασμό κίνησης, όρασης και αφής.
-Πετάει τα παιχνίδια του στο πάτωμα.
2ο Έτος
Αδρή κινητικότητα
Αρχή 2ου έτους: -Περπατάει μόνο του.
-Στέκεται στις μύτες των ποδιών του.
-Σκύβει να πιάσει αντικείμενα χωρίς να πέφτει.
-Τραβάει από πίσω του αντικείμενα καθώς περπατάει.
-Σκαρφαλώνει πάνω και κατεβαίνει κάτω από τα έπιπλα χωρίς βοήθεια.
-Ανεβοκατεβαίνει σκαλιά με δύο πόδια σε κάθε σκαλί.
-Σπρώχνει και κλωτσάει.
-Τρέχει και πηδάει.
Λεπτή κινητικότητα
-Χτίζει πύργους με κύβους (αρχικά με δύο κύβους ενώ στο τέλος του 2ουέτους με επτά).
-Βάζει και βγάζει κύβους από κουτί.
-Αναποδογυρίζει τα δοχεία για να αδειάσει το περιεχόμενο.
-Κάνει με το μολύβι οριζόντια γραμμή.
Πλαγίωση
18ος μήνας:– Χρησιμοποιεί και τα δύο χέρια.
24ος μήνας:-Εγκαθίσταται η πλαγίωση (αριστεροχειρία- δεξιοχειρία) αλλά σε μερικά παιδιά εγκαθίσταται αργότερα (4-6 ετών)
Επικοινωνία – Γλωσσική ανάπτυξη
Αρχές 2ου έτους:- Χρησιμοποιεί 3-4 λέξεις
-Ενώνει μικρές λέξεις για να κάνει απλές προτάσεις.
15ος – 18ος μήνας: – Χρησιμοποιεί με σωστό νόημα 10-15 λέξεις.
-Κατονομάζει εικόνες.
– Καθορίζει τα μέρη του σώματός του.
Τέλος 2ου έτους: -Καταλαβαίνει περίπου 200 λέξεις.
-Διαθέτει λεξιλόγιο περίπου 50 λέξεων.
-Λέει φράσεις 2-3 λέξεων.
-Το ½ της ομιλίας του γίνεται αντιληπτό από ξένους.
-Εκτελεί διπλές εντολές.
-Επαναλαμβάνει λέξεις που ακούει σε συζητήσεις.
Νοημοσύνη
2ο έτος: -Παίζει κανονικά με παιχνίδια και τα δίνει σε άλλους όταν του ζητηθεί.
-Διπλώνει ένα χαρτί μιμούμενο τον παρατηρητή του.
Κοινωνικότητα
15ος μήνας:– Καταφέρνει να χρησιμοποιεί το φλιτζάνι.
-Στριφογυρίζει το κουτάλι στο πιάτο του.
-Βγάζει τα παπούτσια του.
18ος μήνας: -Αρχίζει να ζητάει βοήθεια.
Τέλος 24ου μήνα: -Χειρίζεται το κουτάλι.
-Βοηθάει στο γδύσιμο.
– Ακούει ιστορίες.
-Μιμείται την συμπεριφορά των άλλων, κυρίως ενηλίκων και μεγαλύτερων παιδιών.
-Έχει καλύτερη αντίληψη ότι το ίδιο είναι ανεξάρτητο από τους άλλους.
-Ενθουσιάζεται περισσότερο με την συντροφιά άλλων παιδιών.
Συναισθηματική ανάπτυξη
-Επιδεικνύει αυξανόμενη ανεξαρτησία.
-Αρχίζει να δείχνει προκλητική συμπεριφορά.
–Το άγχος του αποχωρισμού αυξάνεται μέχρι τα 1 ½ χρόνια και στη συνέχεια φθίνει.
Αντίληψη
-Βρίσκει αντικείμενα ακόμη κι όταν είναι κρυμμένα κάτω από δύο ή τρία καλύμματα.
-Αρχίζει να ταξινομεί αντικείμενα βάσει του σχήματος και του χρώματός τους.
-Ξεκινά να παίζει με την φαντασία.
Παιχνίδι
18ος μήνας: Αρχίζει το παιχνίδι των κατασκευών, ενδιαφέρεται για το σκάψιμο.
2ο έτος: Ενδιαφέρεται για παιχνίδια ρόλων, ενδιαφέρεται για βιβλία με μεγάλες πολύχρωμες εικόνες.
