Από τον μεσαίωνα ήδη η υιοθεσία θεωρείται ένας εναλλακτικός τρόπος απόκτησης παιδιού για άτομα που είτε δεν μπορούν να κάνουν δικό τους παιδί μέσω του παραδοσιακού τρόπου ή κάποιας άλλης μεθόδου υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, είτε για άτομα που θέλουν να αποκτήσουν ένα παιδί χωρίς να περάσουν από την διαδικασία της εγκυμοσύνης και της γέννας.
Το θέμα της υιοθεσίας περιπλέκει πολλά θέματα ένα εκ των οποίων είναι και το θέμα της μυστικότητας γύρω από αυτή. Η μυστικότητα αφορά το κατά πόσο οι γονείς θα αποκαλύψουν πρωτίστως στο παιδί και έπειτα στον κοινωνικό τους περίγυρο το γεγονός της υιοθεσίας. Μέχρι πρότινος συνήθης τακτική ήταν η μη αποκάλυψη της υιοθεσίας, ωστόσο αυτό στην Ελλάδα του σήμερα φαίνεται να μην ισχύει ή τουλάχιστον να έχει περιοριστεί σημαντικά.
Σε αυτό το μεγάλο βήμα προόδου συνέβαλε η γνωστοποίηση στο ευρύ κοινό ερευνητικών δεδομένων τα οποία υπογραμμίζουν τις σοβαρές συνέπειες αυτής της τακτικής στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών.
Σύμφωνα με τα δεδομένα αυτά τα παιδιά ακόμη και αν ποτέ δεν τους έχει λεχθεί ξεκάθαρα ότι είναι υιοθετημένα πάντοτε υποψιάζονται πως κάτι δεν πάει καλά γεγονός που τους δημιουργεί συναισθηματική αναστάτωση και τα κάνει να είναι επιφυλακτικά απέναντι στους γονείς τους. Σε αυτό βοηθά η έλλειψη φωτογραφιών από την περίοδο της εγκυμοσύνης και των πρώτων μερών/μηνών της ζωής του μωρού.
Τα πράγματα φαίνεται να σοβαρεύουν στην περίπτωση που τα παιδιά μάθουν από τρίτους πως είναι υιοθετημένα. Κανείς δεν μπορεί εξάλλου να ελέγξει απόλυτα το αν κάποιος από τον κοινωνικό του περίγυρο θα αποκαλύψει ή όχι το γεγονός της υιοθεσίας. Όταν λοιπόν η υιοθεσία αποκαλύπτεται από κάποιον άλλο εκτός των γονέων, τότε κλονίζεται η εμπιστοσύνη των παιδιών απέναντι στους ανθρώπους που πίστευαν πως ποτέ δεν θα τα πλήγωναν και πως πάντα ήταν ειλικρινείς μαζί τους. Τα παιδιά θυμώνουν, αμφισβητούν τους γονείς τους και απομακρύνονται από αυτούς. Παράλληλα οραματίζονται τους φυσικούς γονείς ως ανθρώπους που τα άφησαν καθώς δεν είχαν άλλη επιλογή και συγκρίνοντάς τους με τους θετούς γονείς οι πρώτοι πάντοτε υπερισχύουν καθώς εκείνοι δεν τους έκρυψαν ένα σημαντικό κομμάτι του εαυτού τους.
Εν κατακλείδι, ο μόνος τρόπος για να αποφευχθούν τα παραπάνω είναι η ειλικρινής αντιμετώπιση των παιδιών από τους γονείς τους. Με τον όρο ειλικρινής αντιμετώπιση εννοούμε την αποκάλυψη της αλήθειας της υιοθεσίας ήδη από τα πρώτα παιδικά χρόνια. Οι γονείς μικρών παιδιών μπορούν μέσω των παραμυθιών να πουν την αλήθεια ενώ οι γονείς μεγαλύτερων παιδιών μέσω της συζήτησης και της υποστήριξης των παιδιών τους στην έκφραση των αντιφατικών τους σκέψεων και συναισθημάτων μπορούν να πουν την αλήθεια και να δομήσουν μια πολλή δυνατή σχέση με τα παιδιά τους. Εξάλλου η υιοθεσία δεν είναι κάτι για το οποίο πρέπει κάποιος να ντρέπεται, είναι ένας τρόπος να κατακτήσει κάποιος το όνειρό του, και μια πράξη ανθρωπιάς καθώς βοηθά παιδιά που θέλουν μια οικογένεια, να την βρουν. Τέλος τα παιδιά αναγνωρίζουν αυτή την πράξη ανθρωπιάς και εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους στους ανθρώπους που τους έδωσαν μια οικογένεια δίνοντάς τους παράλληλα μια δεύτερη ευκαιρία στη καλή ζωή. Η αλήθεια συνεπώς είναι πάντοτε προτιμητέα.
Δήμητρα Καραμποΐκη
Ψυχολόγος
